“Οι λέξεις δεν έχουν καμιά δύναμη να εντυπωσιάσουν το μυαλό, χωρίς την εξαιρετική φρίκη της αλήθειας τους”. Εντγκαρ Α.Πόε
Προσπαθώντας να γνωρίσω τον δημιουργό, εν προκειμένω την Αγγελική Αγγελοπούλου, μέσα από το δημιούργημά του, τις δύο δηλαδή ποιητικές της συλλογές, “Βανίλια υποβρύχιο” και “Ήδη λείπω”, ν’ ανακαλύψω και να δώσω στον αναγνώστη τις κατευθύνσεις από τις οποίες έλκει την έμπνευσή της αλλά και τους δρόμους που του ανοίγονται μέσα από τη δύναμη των λέξεων που χρησιμοποιεί σ’αυτό, μπήκα στον πειρασμό να της θέσω κάποιες ερωτήσεις. Ιδού οι απαντήσεις της.
Ερώτηση: Ο Μπόρχες στο βιβλίο του “Η Τέχνη του στίχου” αναφέρει ότι “Η Τέχνη συμβαίνει κάθε φορά που διαβάζουμε ένα ποίημα”. Πώς αντιλαμβάνεσαι εσύ αυτή τη φράση του Μπόρχες;
Απάντηση: Όταν γράφω κάτι, εμβαθύνω, εμπνέομαι. Η δυνατότητα να υφαίνω την ύπαρξη των λέξεων σε ποίηση, πηγάζει από την πίστη μου στην ιδέα ότι ο λόγος διαμορφώνει απόψεις, επικοινωνεί και συνδιαλέγεται με τον καλύτερο τρόπο. Αν αυτό φτάσει μέχρι τον αναγνώστη, νομίζω ότι είναι Τέχνη! Εξάλλου η ποίηση είναι μια απλή ρητορική μαγεία. Το γράψιμο του ποιήματος είναι μια μικρή μαγική χειρονομία που συντελείται με τη φαντασία και το πνεύμα του αναγνώστη, μαζί με τον ποιητή!
Ερώτηση: Ορμώμενη από τον στίχο του ποιήματος σου “απόνερα του ορίζοντα” μου ’ρχεται στο νου κάτι που είπε ο Ζιλ Ντελέζ: “ Φτιάχνω και ξαναφτιάχνω και καταστρέφω τις έννοιες μου με βάση έναν κινούμενο ορίζοντα…” . Τι αποτελεί για σένα αυτός ο κινούμενος ορίζοντας και με ποιον τρόπο γίνεται αντιληπτός μέσα από τα ποιήματά σου;
Απάντηση: Μιλώντας για τον κινούμενο ορίζοντα ο Ντελέζ, νομίζω ότι αναφέρεται στην έννοια της συνεχούς μεταβολής και της διαρκούς εξέλιξης του κόσμου και των ανθρωπίνων εμπειριών. Αυτή η ρευστότητα του χρόνου και η δημιουργία νέων μορφών σκέψης και ύπαρξης με εκφράζουν απόλυτα. Ο κόσμος είναι ένα ανοιχτό πεδίο αδιάκοπης αλλαγής όπου τα πάντα εξελίσσονται και αλληλεπιδρούν με νέους τρόπους. Αυτή η πολυμορφικότητα εκφράζεται και μέσα από τον ποιητικό μου λόγο όταν λέω: «Τις Ερινύες μου προκαλούν κι αντίστροφα τον χρόνο μετράνε»…. «είπες, πάλι στην τύχη έμεινε ο κόσμος ανερμήνευτος»,«σ ένα ρομάντζο που τελειώνει εκεί από όπου άρχισε …στο πουθενά»
Ερώτηση: Αποδεχόμενοι το γεγονός ότι στα γραπτά μας αποτυπώνεται ο εσώτερος εαυτός, δηλαδή αυτό που μας κατατρύχει, μας εξουθενώνει ή μας απειλεί, και με αφορμή τον στίχο του ποιήματός σου “Άηχες Παραισθήσεις”, “έκανα φίλη μου τη μοναξιά”, διακρίνω στην ποίηση σου μία διάσπαρτη μελαγχολία, βαθειά αίσθηση ματαίωσης και ανολοκλήρωτου. Είναι πράγματι αυτό που σε αντιπροσωπεύει ή είναι ένας ευφυής ελιγμός διαφυγής;
Απάντηση: Η ποίηση δείχνει στους ανθρώπους ότι είχαν ή έχουν τη δυνατότητα για διαφορετικές επιλογές. Η ποίηση αμφισβητεί τα αυτονόητα, και ενδύει το πολυσήμαντο. Η αίσθηση ματαίωσης και ανολοκλήρωτου είναι συγχρόνως και μια αναγνώριση· η αυτόνομη υπόσταση κάθε ποιήματος μπορεί να αποτελεί διαφυγή και όπλο απέναντι στις κανονικότητες του κόσμου, κατ’ αυτή την έννοια δεν γίνεται να μην νιώθω μελαγχολία για όσα συμβαίνουν γύρω μας.
«Όταν σκέφτεσαι γνωρίζεις τα πάντα: οι αποσκευές σου γεμάτες από γεγονότα, εμπειρίες, στιγμές. Ο απόηχος τους γεμίζει την καθημερινότητα, εκεί ψηλά σε περιμένει το «αύριο».(Στενογράφος της ζωής με τα λόγια της Μαρίνας Τσβετάγιεβα)
«Καμμιά φορά οι απουσίες, γίνονται ουσίες από λύπη»(Απουσίες)
Ερώτηση: Η μουσική από τους αρχαίους χρόνους θεωρείτο συνεκτικό στοιχείο της ποιητικής εκφοράς του λόγου. Πόσο έχει επηρεάσει την ποίηση σου η ενασχόλησή σου με την μουσική;
Απάντηση: Η δεύτερη ποιητική συλλογή, αν και ακολουθεί το μοτίβο της ερωτικής ποίησης, εμπεριέχει πιο ώριμα ποιήματα υπό την έννοια ότι, η έμπνευση με οδηγεί σε πιο κατασταλαγμένες ιδέες και απόψεις. Εξάλλου η χρονική διαφορά των δύο εκδόσεων μπορεί να μην είναι μεγάλη, η πείρα όμως έχει συμβάλλει στην καλύτερη απόδοση νομίζω.
Ερώτηση: Το εγχείρημα να γράψει κανείς σε μία ξένη γλώσσα αποτελεί πρόκληση. Μπορεί να σε απογειώσει αλλά μπορεί και να σε συνθλίψει.
Καταρχάς τι είναι εκείνο που σε οδήγησε να γράψεις εν προκειμένω στα γαλλικά και δεύτερον πιστεύεις ότι ανταποκρίθηκες μ’ επιτυχία σ’αυτήν την πρόκληση; Κι αν “ναι” πόσο;
Απάντηση: Είναι γεγονός ότι μου αρέσουν οι προκλήσεις. Και ως τέτοια εξέλαβα την ιδέα της γραφής σε ξένη γλώσσα αρχικά. Η μετάφραση–απόδοση επιβάλλεται, εφόσον η συλλογή απευθύνεται στο ελληνικό κοινό. Πρέπει να δοκιμαστείς για να έχεις άποψη. Σίγουρα ο βαθμός δυσκολίας ήταν αρκετά μεγάλος, αφού τα γαλλικά δεν είναι η μητρική μου γλώσσα. Η μελέτη όμως της γαλλικής ποίησης στα φοιτητικά μου χρόνια αλλά και η διδασκαλία της ως εκπαιδευτικού, με ενέπνευσαν και με καθοδήγησαν. Επειδή πιστεύω ότι εκ του αποτελέσματος φαίνεται αν έχει επιτύχει ή όχι η προσπάθεια, προχώρησα και στην μετάφραση των δύο ποιητικών μου συλλογών στα αγγλικά, με την ελπίδα να τύχουν της αποδοχής ενός ευρύτερου κοινού.
Μαρία Βέρρου
∞∞∞
