Τυχαίο δείγμα την αποκαλούσε το ηλεκτρονικό μήνυμα που είχε λάβει. Τυχαίο δείγμα για ένα επιστημονικό πείραμα. Ένα πείραμα που υπογραφόταν από την ίδια την Google. Wolverine, λέει, η ονομασία του. Και την ρωτούσε εάν δεχόταν να συμμετάσχει.
Η αλήθεια είναι πως η πρώτη αντίδρασή της ήταν αυθόρμητη και έβγαλε πολύ θυμό. Από πού κι ως πού της ζητούσαν να γίνει πειραματόζωο; Και ποιος της εγγυόταν πως είχε επιλεγεί με τρόπο τυχαίο;
Μετά την πρώτη αντίδραση με βάση το θυμικό της, έκανε ένα βήμα πίσω και αποφάσισε να το σκεφτεί εν ψυχρώ. Οι απαντήσεις εν θερμώ στο τέλος πάντα την απογοήτευαν. Έκανε δυο μέρες να απαντήσει. Δυο μέρες βασανιστικές που οι σκέψεις της κινούνταν σαν το εκκρεμές, από τη μια άκρη στην άλλη.
Και κάποια στιγμή αυτό το εκκρεμές ξέμεινε από ενέργεια και σταμάτησε. Έμεινε γαντζωμένο στη μια άκρη. Και η απάντηση που υπαγόρευε εκείνη η άκρη ταξίδεψε στο διαδικτυακό σύμπαν και προσγειώθηκε στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο του αποστολέα. Η απάντηση ήταν θετική. Γιατί η περιέργεια νικάει τη λογική.
***
Η ουρά ήταν μεγάλη έξω από το συνεδριακό κέντρο. Ένα μέλος της οργανωτικής ομάδας περνούσε και τους έβαζε από ένα ηλεκτρονικό βραχιόλι με τα στοιχεία τους. Ήδη είχε αρχίσει να έχει τις αμφιβολίες της. Να αισθάνεται άσχημα. Της ήρθε να το τραβήξει από τον καρπό της, να το πετάξει χάμω και να φύγει τρέχοντας. Τι δουλειά είχε εκεί; Γιατί είχε απαντήσει θετικά; Δεν θυμόταν τη σειρά των συνειρμών στους λαβύρινθους της σκέψης της που την οδήγησαν στην τελική απόφαση. Το πλήθος, ωστόσο, που στεκόταν ακίνητο στην ουρά, που ήταν αποφασισμένο να συμμετάσχει στο πείραμα, που αποδεχόταν να γίνει πειραματόζωο, την κράτησε στη θέση της. Πάντα η ένταξή μας σε μια ομάδα μας κάνει να νιώθουμε πιο ασφαλείς.
Η ουρά προχώρησε αργά κάνοντας και τις σκέψεις της να χαλαρώνουν τους ρυθμούς της, μέχρις ότου μπήκε στην τεράστια αίθουσα όπου της υπαγόρευσαν τη θέση της. Βρισκόταν ανάμεσα σε δύο άνδρες.
Μετά από αρκετή ώρα, η αίθουσα γέμισε. Το πλήθος ήταν σιωπηλό. Όλοι άγνωστοι αναμεταξύ τους και αδημονούντες να δουν πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση. Ξαφνικά συνειδητοποίησε πως σε όλη την αίθουσα, άνδρες και γυναίκες κάθονταν εναλλάξ. Σίγουρα δεν ήταν τυχαίο. Κάποιος λόγος θα υπήρχε.
***
Ένας άνδρας στάθηκε μπροστά σε μια οθόνη και άρχισε να αναφέρεται σε ένα πολλά υποσχόμενο μηχάνημα ακοής που βρισκόταν σε πειραματικό στάδιο. Επρόκειτο για μια συσκευή που είχε μελετήσει η ομάδα Alphabet της εταιρείας και η οποία προοριζόταν για τη βελτίωση έως και αποκατάσταση της ακοής των κωφών.
Άρχισε να εκνευρίζεται. Τι δουλειά είχε εκεί; Χαράμιζε τον χρόνο της. Διόλου δεν ενδιαφερόταν να συμμετάσχει σε ένα πείραμα για τη βελτίωση έως και αποκατάσταση της ακοής των κωφών. Όχι ότι δεν τους συμπονούσε, αλλά ήταν αλλουνού παππά Ευαγγέλιο. Όμως, η συνέχεια της ομιλίας άρχισε να της τραβάει την προσοχή. Ενδιαφέρονταν, λέει, να διευρύνουν τη χρήση αυτού του επιτυχημένου μοντέλου αποκαλώντας το επιστημονικό τους σχέδιο «υπεράνθρωπη ακοή».
Κουνήθηκε στη θέση της και έγειρε το σώμα της μπροστά. Ναι, τώρα αποκτούσε ενδιαφέρον το θέμα. Παρακολουθούσε στην οθόνη την επίδειξη της συσκευής, τις δυνατότητές της και την προοπτική μετασχηματισμού της σε κάτι πρωτόγνωρο. Παρουσιάστηκε μια λίστα τεχνολογικών εταιρειών που ασχολούνταν με ακουστικά βοηθήματα και οι οποίες ενδιαφέρονταν να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα. Στόχος ήταν να απομονώσουν επιλεγμένες φωνές μέσα σε ένα γεμάτο δωμάτιο, ώστε να μπορεί κανείς να ακούσει κάποιον συγκεκριμένα σε ένα θορυβώδες περιβάλλον ακόμη κι αν είναι στην άλλη άκρη του δωματίου. Και το «δωμάτιο» είστε εσείς, έκανε με μια κίνηση με το χέρι του ο παρουσιαστής.
Ένα σούσουρο απλώθηκε στην αίθουσα. Όλοι αλληλοκοιτάχθηκαν και ξαναγύρισαν τη ματιά τους στον παρουσιαστή για να ακούσουν τη συνέχεια.
«Έχουμε επιλέξει δύο θέματα πάνω στα οποία θα αναπτυχθούν αγώνες αντιλογίας: ο πόλεμος και η ενδοοικογενειακή βία. Ωστόσο, δεν θα τηρήσουμε επακριβώς τους κανόνες της αντιλογίας. Ενόσω κάποιος από αυτό το βήμα θα επιχειρηματολογεί υπέρ ή κατά των δύο αυτών θεμάτων, θα υπάρχει δυνατότητα ανοικτής παρέμβασης από εσάς», και ξαναέκανε την ίδια κίνηση με το χέρι του ο παρουσιαστής. Στόχος μας είναι, σε περίπτωση διαταραχής της ησυχίας στο ακροατήριο, να μπορεί να ακούγεται ο ομιλητής και να εκμηδενίζεται ο θόρυβος του ακροατηρίου.
***
Δεν χρειαζόταν να γραφτεί κανείς σε λίστα. Αυθόρμητα μπορούσε να σηκωθεί και να πάρει το μικρόφωνο και να επιχειρηματολογήσει υπέρ ή κατά των δύο θεμάτων. Η ίδια προτιμούσε να παραμείνει στη θέση της και να παρακολουθήσει την εξέλιξη της δράσης. Της δράσης; Ή του πειράματος; ‘Επιστημονικό πείραμα΄, το είχαν αποκαλέσει στην ηλεκτρονική πρόσκληση. Θα ήταν ‘πείραμα’ εάν επρόκειτο απλά για τον έλεγχο της λειτουργίας μιας εφαρμογής ήχου; Ήταν υποψιασμένη από την αρχή.
Στην αρχή ανέβηκε στο βήμα ένας άνδρας και επέλεξε να επιχειρηματολογήσει υπέρ του πολέμου. Τα τετριμμένα: πατρίδα, εχθρός, ελευθερία. Το ακροατήριο παρακολουθούσε σιωπηλό. Ο διοργανωτής άρχισε να κάνει νοήματα προτρέποντάς το να εκφράζει την άποψή του ενόσω μιλούσε ο ομιλητής. Λίγοι διστακτικοί ψίθυροι ακούστηκαν διάχυτα στην αίθουσα. Στη συνέχεια, πήρε το λόγο μια γυναίκα και ενώ θα πίστευε κανείς πως θα προτιμούσε να επιχειρηματολογήσει με θέμα την ενδοοικογενειακή βία, κι εκείνη προτίμησε το θέμα του πολέμου. Υπέρ του πολέμου κι αυτή. Το χρέος προς την πατρίδα, η ιστορία μας διδάσκει…. Άρχισαν να ακούγονται κάποιες πιο έντονες αντιρρήσεις από το ακροατήριο. Και πάλι ένας άνδρας στο βήμα. Αυτή τη φορά ήταν ένας νέος με μακριά μαλλιά, κι άρχισε να αναφέρεται στους στίχους του Imagine, του τραγουδιού του Τζον Λένον που ονειρευόταν ειρήνη πάνω στη Γη. Κάποια πρώτα σφυρίγματα αποδοκιμασίας ακούστηκαν, αλλά και χειροκροτήματα. Και πάλι γυναίκα. Ο πόλεμος, φαίνεται, τραβούσε το ενδιαφέρον περισσότερο από την ενδοοικογενειακή βία. Μίλησε για τα παιδιά που θηλάζουν και μεγαλώνουν οι γυναίκες και τους τα παίρνουν τα συγκρουόμενα συμφέροντα. Γυναικείες φωνές από κάτω επικροτούσαν. Υπήρχαν όμως και αποδοκιμασίες. Τότε σηκώθηκε ένας άνδρας. Ήταν φανερό πως ο διοργανωτής συντόνιζε ώστε να υπάρχει εναλλαγή ανδρών και γυναικών στο βήμα. Και για πρώτη φορά άνοιξε το θέμα της ενδοοικογενειακής βίας. Επέμεινε πως πρόκειται για ένα αμφιλεγόμενο θέμα και πως ποτέ δεν προβάλλεται η προσβλητική συμπεριφορά της γυναίκας που οδηγεί σε συγκρούσεις. Οι αποδοκιμασίες άρχισαν να δυναμώνουν. Σειρά είχε μια γυναίκα που επέστρεψε στο θέμα του πολέμου και πρόβαλε την άποψη πως πρέπει να ενισχύει η οικογένεια την αρρενωπότητα των αγοριών για να είναι έτοιμα σε κάθε εχθρική πρόκληση ώστε να υπερασπιστούν την οικογένειά τους. Σφυρίγματα ακούστηκαν στο ακροατήριο, αλλά και δυνατά χειροκροτήματα. Και πάλι το θέμα της ενδοοικογενειακής βίας από έναν άνδρα. Ακόμη πιο προκλητικός από τον προηγούμενο. Δυνάμωναν οι φωνές. Και μια γυναίκα για το ίδιο θέμα, καταπέλτης εναντίον των ανδρών. Διχάστηκε το κοινό.
Και τότε συνέβη εκείνο για το οποίο είχαν ξεχάσει ότι βρίσκονταν εκεί. Μπήκε σε λειτουργία η συσκευή ‘υπεράνθρωπης ακοής’. Κάθε που μιλούσε άνδρας, ακούγονταν μόνο οι επιδοκιμασίες ή οι αποδοκιμασίες των γυναικών. Και το αντίστροφο. Κάθε που μιλούσε γυναίκα, ακούγονταν οι επιδοκιμασίες ή οι αποδοκιμασίες των ανδρών. Οι τόνοι κατέβηκαν, όχι μόνο γιατί ακούγονταν οι μισές φωνές, αλλά γιατί επικράτησε και ένα πρώτο σάστισμα. Ακόμη και ο ομιλητής έχασε τον ειρμό της σκέψης του προσπαθώντας να κατανοήσει τι ακριβώς συνέβαινε.
Αλλά η διαδικασία συνεχίστηκε. Γρήγορα το ακροατήριο μπήκε στο πνεύμα και συμμετείχε με ένταση στην επιχειρηματολογία. Πολλοί, άνδρες και γυναίκες, είχαν σηκωθεί όρθιοι και χειρονομούσαν. Τα πνεύματα φούντωναν.
***
Και τότε, συνέβη κάτι απροσδόκητο. Άρχισαν να ακούγονται μόνο οι επιδοκιμασίες και οι αποδοκιμασίες των ανδρών. Και πάλι, στον επόμενο ομιλητή ή ομιλήτρια. Μόνο ανδρικές φωνές. Και πάλι.
Οι γυναίκες άρχισαν να κοιτάζονται αναμεταξύ τους. Άρχισαν να διαμαρτύρονται, αλλά δεν ακούγονταν. Άρχισαν να χειρονομούν, αλλά μόνο οι κινήσεις φαίνονταν, όχι οι φωνές τους.
Αντίστροφα, οι άνδρες έπαιρναν ολοένα και περισσότερο θάρρος και με περισσή δύναμη σφύριζαν αποδοκιμαστικά στην επιχειρηματολογία των γυναικών.
Μια ψυχολογία του όχλου άρχισε σιγά-σιγά να παρασέρνει το ακροατήριο. Όλη η αίθουσα βρισκόταν όρθια. Έβραζε. Άρχισαν και οι πρώτες σπρωξιές. Και η ίδια άρχισε να μπαίνει στο ‘παιχνίδι’. Θέλουμε να ακούγονται οι φωνές των γυναικών, άρχισε να φωνάζει. Μα δεν άκουγε ούτε τη φωνή της.
Ωστόσο, στο βήμα συνέχιζαν να ανεβαίνουν γυναίκες εναλλάξ με τους άνδρες και να επιχειρηματολογούν. Η δική τους φωνή ακουγόταν. Ισότητα, θα το χαρακτήριζε κανείς. Ίσες ευκαιρίες. Μια κοινωνία δικαίου.
Τι, όμως, κι αν είχαν κερδίσει να έχουν το δικαίωμα στο δημόσιο διάλογο;
Ακόμη υπήρχε δρόμος μπροστά. Δεν εισακούονταν. Η ανδρική γνώμη υπερίσχυε. Και η συσκευή ‘υπεράνθρωπης ακοής’ οδηγούσε την κοινωνία προς την ‘πρόοδο’…
