O όρος Ecopoetry παράγεται από τις ελληνικές λέξεις Οίκος και Ποίηση. Είναι η Ποίηση που εκφράζει τη σύγχρονη σχέση του ανθρώπου με την «οικία» του Γη. Τη Γη, όχι σαν σπίτι που διαφεντεύει, αλλά σαν ένα ζωντανό φυσικό σύστημα, όπου μπορεί να ζει φυσικά μαζί με άλλους.

Η Οικολογική ποίηση (Ecopoetry) επικεντρώνεται στους κινδύνους και την αμηχανία του σύγχρονου κόσμου. Στον παγκόσμιο άνθρωπο, δραματικά αποκομμένο από τη Φύση, υποκείμενο και αντικείμενο της κλιματικής αλλαγής, της τεχνολογικής επιβολής, της αστικής απομόνωσης, της αποξένωσης…

Τα δύο ποιήματα που ακολουθούν είναι της Αμερικανίδας ποιήτριας Denise Levertov (1923-1997). Η διορατική γραφή της εκπροσωπεί τη δυναμική στάση της ποίησης απέναντι στην απειλητική συμπεριφορά του ανθρώπου, ως υπέρτατο είδος τη Γης. Υποδηλώνει έντεχνα, ότι ο άνθρωπος είναι ένα από τα πολλά και καθόλου κυρίαρχα είδη του ουράνιου αυτού πλανήτη που φιλοξενεί τη  ζωή. Ου φυσικού κόσμου,

Έπρεπε να ήταν ορατό

Αν φαίνονταν από το Διάστημα όχι μόνο οι ζαφειρένιες ήπειροι,

οι στρόβιλοι των ωκεανών,  αλλά οι πόλεμοι-

σαν αναμμένες φωτιές, ανάφλεξη δασών, πυρκαγιές,

φλόγες κι αποκαΐδια που καπνίζουν- θα έδειχνε η Γη

σαν μια πικρή κεχριμπαρένια μπάλα με κόμπους δηλητήριο.

Και κάθε πόλεμος θρεμμένος με τα όπλα: θα ήταν ολοφάνερο

ότι ποσά πολύ μεγάλα συναλλάχτηκαν,

πολύ μεγάλα κέρδη,  εργάτες πληρωθήκαν ακριβά

στη δόμηση της αποδόμησης, οικονομίες εθνικές διαστράφηκαν

έτσι που οι φωτιές αυτές, οι πόλεμοι αυτοί, να κάψουν

και ν’ αναλώσουν τη χαρά αυτού του ενός πλανήτη

που, όταν απ’ έξω βλέπεις το τρυφερό διάφανο του κέλυφος,

είναι τόσο γαλήνιος, τόσο τυχερός, με τα νερά του, τον αέρα

και μύριες μορφές «ζωής που επιθυμούν να ζήσουν».

Έπρεπε να ήταν ορατό ότι αυτή η γαλαζοπράσινη σφαίρα

υποφέρει από ένα καρκίνο που την τρώει.

.

—————————-

Εκείνοι που θέλουν Εκτός

Στα σπίτια τους, πολύ γυαλί κι ατσάλι.  Ταχύτατα

αυτοκίνητα- περίπατοι για τα παιδιά, μόνο μες σε δωμάτια.

Όταν πηγαίνουν σε ταξίδια μακρινά, σκέφτονται υπεροπτικά

την αρχαία βραδύτητα των τζετ.  Μοναστικοί

προσηλωμένοι στη δουλειά, ασκούν εξελιγμένες δεξιότητες,

ανήσυχοι για το πιο λίγο από το τέλειο. Κοιμούνται την ημέρα

όπου το ζωντανό βουητό θα τάραζε την έρευνα τους,

και εργασία κάτω από το φθοριούχο φως σε ελεγχόμενα

περιβάλλοντα

που προσαρμόζονται στις ανάγκες τους, όπως οι διάλεκτοι

με τις οποίες συνομιλούν, ο ένας με τον άλλον  ή με

τα μηχανήματα (που δεν ονομάζονται μηχανήματα)

ελεγχόμενα και κατάλληλα. Ο αέρας που αναπνέουν

προβλεπόμενος. Καφές και κόκα-κόλα ξύπνιους τους κρατούν.

Όμως κανένας δεν μπορεί να πει ότι δεν ονειρεύονται

ότι δεν έχουν όραμα. Το όραμά αυτό

τους αναλώνει, πάντοτε συλλογίζονται

την πόλη στο διάστημα, αυτή τη μόνιμη αποικία λαχταρούν

όχι μόνο για εργαστήριο, για όλες τις δουλειές,

κέντρα εμπορικά, κλειστά γήπεδα για ρακέτες, υδρομασάζ,

υπερσύγχρονα

μηχανήματα σκι, διασκέδαση… Φαντάσου το, προσβλέπουν,

τόσο μακριά εκεί, έξω από τη «φύση», ανενόχλητα,

ένα τόπο επινοημένο από τον άνθρωπο, θρίαμβο

υπέρτατο της λογικής. Το ξέρουν ότι θα συμβεί.

Αυτοί δεν αγαπούν τη γη.

                   ……………………………………….

Denise Levertov. Είναι μια από τις εξαιρετικές Αμερικανίδες ποιήτριες του 20^ου αιώνα. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αγγλία. Πολιτογραφήθηκε ως Αμερικανίδα το 1948, όταν μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες με τον σύζυγό της, Αμερικανό συγγραφέα Μίτσελ Γκούντμαν. Η ποίηση της, ένθερμη, βαθυστόχαστη, μυστηριακή, εμπνέεται συχνά από τον ταπεινό, κοινό, ασήμαντο άνθρωπο. Παράλληλα υπερασπίζεται το ελεύθερο γήινο τοπίο ενάντια στην καταστροφική εκμετάλλευση του από τις δυνάμεις των εχθρών ανθρώπων. Σύγχρονοι σχολιαστές έκριναν επιφυλακτικά την ποίηση της, ιδιαίτερα τα πολιτικά ποιήματα, κρίνοντάς  τη γραφή τους περισσότερο πεζή παρά ποιητική. Η Λέβερτοφ ωστόσο πιστεύει ότι το ποίημα προβάλλει κυρίως τον λόγο. Το μέτρο και η φόρμα ακολουθούν.

______________________________________________________

* Σημείωση: Τα δύο ποιήματα μεταφράστηκαν από τη συλλογή Earth Shattering, Ecopoems ed. Neil Astley, σ. 93, 194.

.