Πάει καιρός που δεν ρωτήθηκε κανείς
Ποιος έζησε σ’ αυτά τα σπίτια, ποιος μίλησε
για τελευταία φορά, ποιος ξέχασε το σακάκι του
μέσα σε τούτα τα δωμάτια
Γεχουντά Αμιχάι. (μετ. Τάκης Μενδράκος)
Αυτό το σύντομο κείμενο ξεκινά με λίγους στίχους του κορυφαίου Εβραίου ποιητή Γεχουντά Αμιχάι ο οποίος υπήρξε και ο ίδιος πρόσφυγας. Γεννημένος στη Γερμανία το 1924, ήταν από εκείνους που πρόλαβαν να πηδήξουν στη βάρκα των επιζώντων λίγο πριν η φοβερή σκιά του ολοκαυτώματος σκοτεινιάσει ολόκληρη την Ευρώπη. Μαζί με την οικογένειά του μετανάστευσε στην Παλαιστίνη το 1936. Σ’ ένα άλλο φημισμένο ποίημά του αρχίζει γράφοντας τα εξής:
Ο Θεός δείχνει έλεος στα παιδιά
του νηπιαγωγείου, λιγότερο έλεος
στα παιδιά του σχολείου και στους
ενήλικες δεν δείχνει έλεος κανένα
…
Πρόσφατα διάβασα μάλιστα ότι ο ίδιος κλήθηκε, το 1994, ν’ απαγγείλει αυτό το ποίημα (Ο Θεός δείχνει έλεος στα παιδιά του νηπιαγωγείου) στην τελετή της απονομής του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης που απονεμήθηκε από κοινού στον Γιτζάκ Ράμπιν, τον Γιάσερ Αραφάτ και τον Σίμον Πέρες για τις συμφωνίες του Όσλο, που θα έφερναν, υποτίθεται, την πολυπόθητη ειρήνη ανάμεσα σε Ισραηλινούς και Παλαιστινίους. Οι εποχές έχουν αλλάξει μάλλον προς το χειρότερο από τότε που ο Αμιχάι έγραψε αυτό το ποίημα. Στη Γάζα σήμερα, ο μόνος θεός που υπάρχει είναι εκείνος που δεν δείχνει έλεος σε κανέναν, ούτε καν στα αθώα νήπια. Πρόκειται για τον φοβερό θεό του σύγχρονου κόσμου και άγρυπνο προστάτη του Κεφαλαίου, που ενσαρκώνεται τούτη τη φορά παίρνοντας τη μορφή των ισραηλινών τανκς, των αεροπλάνων και των φονικών υπερσύγχρονων drones. Από τα μέχρι τώρα θύματα, που με πρόχειρους υπολογισμούς ανέρχονται σε 27.000 (δίχως να συνυπολογίζονται οι θαμμένοι κάτω από τα ερείπια, αλλά κι εκείνοι που απλώς περιμένουν τον θάνατο μέσα στα βομβαρδισμένα νοσοκομεία), τα περισσότερα είναι μικρά παιδιά. Επίσης, κανείς δεν ξέρει αν ενάντια στον τυφλό φανατισμό, το έγκλημα, το μίσος και τον απάνθρωπο καιροσκοπισμό των σκοτεινών δυνάμεων που κατευθύνουν τις τύχες του κόσμου, η συμφωνία του Όσλο, που κατέρρευσε έτσι και αλλιώς οριστικά με τη δολοφονία του Ράμπιν, θα μπορούσε πράγματι, ακόμα κι αν εφαρμοζόταν, ν’ αλλάξει τη μοίρα τόσων ανθρώπων και μιας περιοχής που σήμερα πνίγεται και πάλι στο αίμα. Παρά ταύτα, και παρ’ όλες μας τις επιφυλάξεις, υπήρξε κάποτε μια ευκαιρία και μια ελπίδα, αλλά τα τωρινά γεγονότα στη Γάζα, η δίχως έλεος εξόντωση αμάχων, γυναικών, παιδιών και αρρώστων που δεν έχουν πουθενά να καταφύγουν, η συλλογική τιμωρία ναζιστικού τύπου, που το κράτος του Ισραήλ επιβάλλει σε ανθρώπους ανυπεράσπιστους, εξαφανίζουν κάθε ελπίδα και προοπτική ειρήνευσης στη μαρτυρική αυτή περιοχή του κόσμου. Τις προάλλες ωστόσο η ελπίδα μας αναπτερώθηκε, βλέποντας τις συγκινητικές εικόνες από τους ανθρώπους που διαδήλωναν στο Τελ Αβίβ εναντίον αυτού του πολέμου και των μαζικών φόνων που η κυβέρνησή τους διαπράττει. Άνθρωποι που κοιτάζουν κατάματα με θάρρος το τέρας. Μ’ άλλα λόγια, μια βλακώδη(;) εγκληματική εξουσία που στέκει ακόμα στα πόδια της με τον μόνο τρόπο που όλες οι εγκληματικές εξουσίες γνωρίζουν, στηριζόμενη σ’ έναν πολύπλοκο μηχανισμό απάτης και ψεύδους. Οι άνθρωποι που για την ώρα στέκονται απέναντι είναι ίσως λίγοι, και οι φωνές τους μπορεί να μην αρκούν για να τερματιστεί αυτό το έγκλημα, αλλά ταυτόχρονα είναι αρκετοί επειδή σώζουν την τιμή μιας χώρας ολόκληρης. Σκέπτομαι ανθρώπους όπως τον Ισραηλινό αναρχικό Ούρι Γκόρντον που μόλις πριν από λίγα χρόνια έγραφε τα εξής:
Χρειάζεται να αμφισβητήσουμε τους διεφθαρμένους ηγέτες μας και τα αφηγήματα τα οποία θέλουν να μας επιβάλλουν να πιστέψουμε, και να δείξουμε ότι είναι εφικτός ένας διαφορετικός δρόμος, στον οποίο το μίσος και η αδιάκοπη βία δε μπορούν να συνεχιστούν.
Η σφαγή που συντελείται εδώ και μήνες μπροστά στα μάτια μας αφανίζει όχι μόνο τον λαό της Γάζας αλλά και το ίδιο το Ισραήλ που, τυφλωμένο από τη δύναμη που εκείνο διαθέτει αλλά και οι διεθνείς συνεργοί του, οι υψηλοί του προστάτες που σφυρίζουν αδιάφορα, έχει την ψευδαίσθηση ότι μπορεί στο όνομα μιας αυτοάμυνας (του κατακτητή;) που αναγνωρίζει για τον εαυτό του και μόνο, να δολοφονεί ατιμώρητο. Το κράτος του Ισραήλ, που συμπεριφέρεται σαν ένας φονιάς μεθυσμένος από το αίμα που χύνει, έχει στιγματιστεί βαθιά από τα εγκλήματα που διαπράττει εδώ και πολλά χρόνια. Δεκαετίες ολόκληρες προκλητικής διεθνούς ατιμωρησίας το έχουν αποκτηνώσει με αποκορύφωμα αυτό που συμβαίνει τους τελευταίους τρεις μήνες κι έχει πια κατρακυλήσει ολόκληρο μέσα σε μια ηθική άβυσσο. Θα χρειαστούν χρόνια και μια μεγάλη στροφή της Ισραηλινής κοινωνίας μ’ ένα γενναίο κοίταγμα στον καθρέφτη της, και είθε για το καλό όλων μας αυτό να συμβεί κάποτε, ώστε να καθαρίσει το στίγμα από τις κτηνωδίες και τη γενοκτόνα πολιτική της κυβέρνησης Νετανιάχου.
