«Την μεν ζωγραφίαν ποίησιν σιωπώσαν, την δε ποίησιν ζωγραφίαν λαλούσαν»

Σιμωνίδης ο Κείος.

Η Αγγέλα Μάντζιου είναι φιλόλογος, ποιήτρια και δοκιμιογράφος. Διακονεί την τέχνη της ποιήσεως  πάνω από τρεις δεκαετίες, διαγράφοντας μια αξιόλογη ποιητική πορεία. Μέχρι σήμερα εξέδωσε πέντε ποιητικές συλλογές : α) 1987 Πραμάνθα β) 1991 Ιλάειρα γ) 2013 Ζεφύρων Πλεύσεις δ) 2015 Νησιά της Εξορίας  και ε) Γύρη Ίριδας στο Υγρό φως (2023). Η τελευταία της  ποιητική συλλογή περιλαμβάνει 107 ποιήματα μικρής και μεσαίας έκτασης . Πρόκειται για μια ποίηση, η οποία στηρίζεται στη θαυμάσια εικονοπλαστική ικανότητα της ποιήτριας, όπως, άλλωστε, μας προειδοποιούν ο τίτλος της συλλογής και το «εισαγωγικό» επίγραμμά της:

« Λουλούδια/ Άστρα /Στα φτερά της πεταλούδας/Σταγόνες βροχής/ Ουράνια τόξα/ Γύρη Ίριδας/ Τρισμέγιστο φως.»

Εικόνες ευαίσθητες, εύθραυστες, όπου κυριαρχούν τα ζωογόνα στοιχεία του φωτός και του νερού. Εικόνες  με συμβολικές προεκτάσεις. Εικόνες, που αναδύονται οι περισσότερες από το υποσυνείδητο της ποιήτριας, καταργώντας κάθε συμβατική πραγματικότητα. Εικόνες υπερρεαλιστικές που επιβεβαιώνουν ότι «δεν άνθισαν ματαίως» οι Έλληνες υπερρεαλιστές του μεσοπολέμου:

Τα χρώματα της Ίριδας

 Της μικρής  θεάς

 Και τα μαλλιά της Βερενίκης

Της βασίλισσας

 Στην καταιγίδα της νύχτας

 Λάμπουν και εκρήγνυνται

Στα κύματα του χάους

Μέσα στη δίνη των άστρων.

(Η δίνη των άστρων σ. 79)

Οι περισσότερες εικόνες είναι ανοιχτού χώρου, όπου πρωταγωνιστούν τα στοιχεία της φύσης (ουρανός, θάλασσα ,άστρα, βουνά, ποτάμια κ.α.). Λιγοστές αναφέρονται στο κλειστό αστικό τοπίο:

 OMΠΡΕΛΕΣ

 Ομπρέλες στον ουρανό των πόλεων

 Ιμάντες  στα σύρματα

 Νερά σιντριβανιών

 Κατακλυσμοί λέξεων

Τσαλαπετεινών επισκέψεις

…………………………

Οιωνοί καλοτυχίας

Και μεταλλικό φεγγάρι

Στου νερού την αντανάκλαση.

 (σελ. 39)

«Και μεταλλικό φεγγάρι», μακρινή ανάμνηση τάχα του καλβικού στίχου:

«To ψυχρόν αργύριον ρίπτει η σελήνη»

Σε αρκετά ποιήματα, όπως το προηγούμενο, της συλλογής, η ποιήτρια προτιμά την ονοματική συντακτική δομή του λόγου. Σε ολόκληρες στροφές  ποιημάτων ή σε ολόκληρα ποιήματα (συνήθως ολιγόστιχα) απουσιάζει το ρήμα, έτσι το ποιητικό βάρος σηκώνουν τα ονόματα (ουσιαστικά, επίθετα κ.α.). Μια τεχνική, όπου ελλοχεύει ο κίνδυνος να γείρουν τα πράγματα προς τη ρητορεία. Η ποιήτρια, ωστόσο, με τους ευρηματικούς  και πρωτότυπους συνδυασμούς των λέξεων , που παραπέμπουν σε εικόνες , όπως στο παραπάνω ποίημα, κρατά σταθερά την ποιητικότητα του κειμένου.

Μια ξεχωριστή κατηγορία συνιστούν τα αρχαιόθεμα ποιήματα της συλλογής. Ποιήματα που σχετίζονται με τα φιλολογικά ενδιαφέροντα της ποιήτριας. Ποιήματα, στα οποία επιχειρείται η σύζευξη ή η αντιπαράθεση του αρχαιοελληνικού μύθου με τη σύγχρονη πραγματικότητα. Ένα στοιχείο που αποτελεί σχεδόν  κοινό τόπο στην νεοελληνική ποίηση. Ιδιαίτερα στην ποίηση του μεσοπολέμου (Σεφέρης, Ρίτσος, Βάρναλης κ.α.). Η ποιήτρια αντιμετωπίζει το θέμα με  ξεχωριστή ευαισθησία :

Εκεί που θάφτηκαν τα αρχαία φωνήεντα

Των λέξεων ο πρώτος σφυγμός

Είναι το δικό σου νησί

Το χρυσόμαλλον δέρας

 Η Δήλος   (Η ΔΗΛΟΣ σελ. 30)

Ολιγόστιχα  κατά κανόνα τα ποιήματα αυτά προβάλλουν τα θέματά τους με τη δύναμη του συμπυκνωμένου επιγραμματικού λόγου: “Αρχέγονες λέξεις/πέφτουν στα νερά του ύπνου/σαν χαρτάκια ψαλιδισμένα/ από τις εκρήξεις των άστρων.»    (Αυτός που είδε  σελ 67). Τα εκτενέστερα, πιο περιγραφικά αυτά, δημιουργούν στον αναγνώστη την αίσθηση μιας διάχυτης μελαγχολίας.  «Τα αρχαία μνημεία και η σύγχρονη θλίψη» , όπως γράφει με τον τρόπο του ο Γιώργος Σεφέρης.

Τα ποιήματα της Αγγέλας Μάντζιου, εκτός από την εξαιρετική εικονοποιία τους, στοιχείο που μαρτυρεί την λεπτή παρατηρητικότητά της ποιήτριας και φέρνει στο νου μας τον ορισμό του αρχαίου Σιμωνίδη (η ποίηση είναι ζωγραφική με λόγια), στηρίζονται σε έναν μεστό ποιητικό λόγο, ο οποίος διακρίνεται για την ευρηματικότητα και την πρωτοτυπία του. Από το υπόστρωμα αυτής της ποίησης αναδύεται ένα άρωμα ευγενικής μελαγχολίας.