Tόλης Νικηφόρου: Ομιλία – κριτική για το ποιητικό βιβλίο «Ανθεκτικά υλικά» της Περσεφόνης Τζίμα
Ευτυχής απολαμβάνω το οικοδόμημα
της αληθινής αγάπης
που χτίζαμε για χρόνια
με θεμέλιο τη χημεία
κι ανθεκτικά υλικά
λύπης και χαράς
με σιδερένια πλέγματα δοκιμασίας
σε μισό αιώνα διαδρομής
ξεπεράσαμε τις παιδικές ασθένειες
τις άγουρες κακοτεχνίες
σε λιακάδες καταιγίδες συννεφιές
και γινωμένοι σαν ώριμοι από καιρό
βαδίζουμε ήρεμοι στη δύση.
Καλησπέρα σας. Σας διάβασα το ποίημα «Ανθεκτικά υλικά» της ομώνυμης συλλογής από τις καλαίσθητες εκδόσεις του « Μανδραγόρα», με χαρακτηριστικό εξώφυλλο του ζωγράφου Σωτήρη Σόρογκα.
Θα έλεγα ότι με ανθεκτικά υλικά είναι δομημένη και η ποίηση της Περσεφόνης Τζίμα: Οι φιλολογικές σπουδές της, η άριστη γνώση της Γλώσσας και η διδασκαλία επί πολλά χρόνια, η οξυμένη ευαισθησία και η μεγάλη αγάπη της για την ποίηση. Μια λογοτεχνική πορεία που πιστεύω ότι θα συνεχιστεί ως το τέλος, μαζί με την εσωτερική παρόρμηση και την πρωτότυπη ματιά στα πράγματα, είναι πράγματι ανθεκτικά υλικά.
Η συλλογή της αποτελείται από (40) σαράντα ποιήματα που αρδεύονται από τα τρία κύρια ρεύματα της ποιητικής δημιουργίας, το ερωτικό, το υπαρξιακό και το κοινωνικό. Δεν υπάρχει βέβαια απόλυτος διαχωρισμός μεταξύ τους καθώς το ερωτικό είναι κατά βάθος υπαρξιακό αλλά και κοινωνικό και ένα ποίημα μπορεί να εμπεριέχει και τα τρία αυτά στοιχεία.
Θέλω ιδιαίτερα να επισημάνω την πρωτότυπη ματιά της ποιήτριας στα πράγματα. Παρά τα αναρίθμητα ποιήματα που γράφονται, η επιτυχημένη χαμηλόφωνη πρωτοτυπία (και όχι η κραυγαλέα ουσιαστικά αντιποιητική επίδειξη) είναι πολύ σπάνια.
Δύο ακόμη στοιχεία που πιστεύω ότι αξίζει να αναφερθούν είναι η λατρεία της παιδικής αθωότητας και η εκστατική αγάπη για τη φύση, που υφίσταται μια αληθινή καταστροφή από την πλεονεξία και τη βαρβαρότητα των ανθρώπων. Σας διαβάζω το ποίημα «Στους αγγέλους της αθωότητας», αφιερωμένο στον Στέφανο:
Απ’ τον κόσμο των μεγάλων
τείνω να ξεκόβω αδιόρατα για να μπω
στον κόσμο των παιδιών
να εισχωρήσω στην τάξη
των μικρών αγγέλων της αθωότητας
που απλώνουν τα χεράκια τους
γλυκά να μ’ αγκαλιάσουν.
Πλημμυρίζω τότε από άφατη αγαλλίαση
όπως με τον μικρούλη Στέφανο
όταν νιώθω να με στεφανώνει
ανάλαφρα με τα φτεράκια του
να μου μεταγγίζει την παιδική ψυχή του
να με υψώνει ως τον παράδεισο
για να ξανάβρω την αρμονία που χάθηκε
απ’ την τάξη των μεγάλων.
Πολλά απ’ αυτά που ανέφερα, εκτός των φιλολογικών σπουδών και της διδασκαλίας, είναι κοινά στην ποίηση της Περσεφόνης και στη δική μου.
Όπως η λατρεία για την παιδική αθωότητα, η αγάπη για τη φύση. Αυτά πιθανότατα συντέλεσαν στη δημιουργία μιας φιλίας μεταξύ μας. Αυτά και η φιλολογική της ιδιότητα. Στα σχολικά μου χρόνια ήμουν ο αγαπημένος των Ελλήνων και Αμερικανών φιλόλογων και το μαύρο πρόβατο για τους καθηγητές της Φυσικής και της Χημείας.
Η Περσεφόνη Τζίμα συνεχίζει με επιτυχία τη μακρά παράδοση των φιλολόγων που ήταν ταυτόχρονα εξαιρετικοί ποιητές. Στην εξαιρετική ανθολογία της για τους ποιητές της Θεσσαλονίκης η Βίκυ Παπαπροδρόμου περιλαμβάνει 55 φιλολόγους. Ενδεικτικά αναφέρω τον Γιώργο Θέμελη, τον Γιώργο Ιωάννου και τον Νίκο Αλέξη Ασλάνογλου.
Εύχομαι από καρδιάς στην Περσεφόνη καλή έμπνευση και δύναμη στην πορεία της τα επόμενα χρόνια.
Τόλης Νικηφόρου
