Ο όρος «Βιβλιοθήκη» προέρχεται από τη σύνθετη αρχαία ελληνική λέξη «βυβλιοθήκη» («βιβλίον» / «βυβλίον» + «θήκη»<τίθημι). Έχει δε μία ευρύτατη έννοια, δεδομένου ότι αναφέρεται τόσο στο υλικό που η Βιβλιοθήκη φιλοξενεί, όσο και στις κτηριακές υποδομές και στις διάφορες υπηρεσίες που παρέχει στο κοινό της. Η Βιβλιοθήκη προσλαμβάνει ένα κατεξοχήν πολιτισμικό χαρακτήρα και διακρίνεται σε δημόσια και ιδιωτική.
Η εξέλιξη της Τεχνολογίας και της Τεχνογνωσίας (με την ανάπτυξη της «πληροφοριακής παιδείας», με επισήμανση ήδη κατά τον 18ο αιώνα από τον John Cotton Dana για την ανάγκη εκπαίδευσης του κοινού), αλλά και η συνειδητοποίηση και εμβάθυνση του πολύτιμου ρόλου-αξίας του τομέα της Βιβλιοθηκονομίας, έχουν διευρύνει την παραδοσιακή έννοια των Βιβλιοθηκών. Για τον λόγο αυτό, οι Βιβλιοθήκες χρηματοδοτούνται συχνά από έναν δημόσιο φορέα (Κράτος, Πανεπιστήμια, Μουσεία, Πολιτιστικά Κέντρα κ.ά.).
Αυτή η εξέλιξη είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία των «Ψηφιακών Βιβλιοθηκών», οι οποίες λειτουργούν συνδρομητικά και παράλληλα με τις παραδοσιακού τύπου Βιβλιοθήκες. Αυτή η νέα, σύγχρονη μορφή Βιβλιοθηκών δίνει τη δυνατότητα στο κοινό να έρθει σε επαφή με μη έντυπο πληροφοριακό υλικό, με παλαιούς και σπάνιους χάρτες, με αρχεία προγενέστερων αιώνων· όλα αυτά σε μια ψηφιακή μορφή, μετά από ειδική επεξεργασία (για λόγους προστασίας από το φως, από την ανθρώπινη αφή κλπ).
Παράλληλα, μετατρέπεται και σε ένα ασφαλές καταθετήριο βιντεοκασετών και DVD, σπάνιων δίσκων βινυλίου και άλλου οπτικοακουστικού υλικού, που είχε γνωρίσει ιδιαίτερη αίγλη κατά τον περασμένο αιώνα, αλλά –με την πρόοδο της Τεχνολογίας– παραγκωνίστηκε από άλλα, πιο προηγμένα μέσα, όπως για παράδειγμα τα CD-ROM.
Γενικότερα, οι Βιβλιοθήκες εντάσσονται σε διάφορα είδη-κατηγορίες ανάλογα με την ιδιότητα της αρχής που τις εποπτεύει και τις συντηρεί (Σχολικές Βιβλιοθήκες, Ιδιωτικές, Βιβλιοθήκες Εταιρειών, Κυβερνητικές, Ακαδημαϊκές), το είδος τεκμηρίων ή υλικού που διαθέτουν (Ψηφιακές Βιβλιοθήκες, Βιβλιοθήκες φωτογραφιών, Βιβλιοθήκες Διαφανειών κ.ά.). Ακόμη, διακρίνονται ανάλογα με το θέμα που πραγματεύονται (Βιβλιοθήκες Αρχιτεκτονικής, Βιβλιοθήκες Καλών Τεχνών, Νομικές Βιβλιοθήκες, Ιατρικές Βιβλιοθήκες, Στρατιωτικές Βιβλιοθήκες, Θεολογικές Βιβλιοθήκες) ή με τους χρήστες που αυτές εξυπηρετούν (Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες, Σχολικές Βιβλιοθήκες, Δημόσιες Βιβλιοθήκες, Ειδικές Βιβλιοθήκες). Σε μια τελευταία κατηγορία εντάσσονται όλες οι υπόλοιπες.
Η Λογοτεχνία, ως μια ιδιαίτερη και άκρως ενδιαφέρουσα μορφή τέχνης, έχει έναν απολύτως διαχρονικό χαρακτήρα, ενώ –παράλληλα– για να διατηρεί το ενδιαφέρον και την επαφή της με το κοινό, επηρεάζεται από την εκάστοτε επικαιρότητα. Εξάλλου, ένα λογοτεχνικό έργο (όπως και ένα εικαστικό) συνιστά το αισθητικό αποτέλεσμα μιας μαγικής μέθεξης πολλών στοιχείων· των σημαντικών γεγονότων και κρίσεων της εποχής, των καλλιτεχνικών ρευμάτων που κυριαρχούν κατά τον χρόνο συγγραφής του, αλλά και της προσωπικότητας του δημιουργού-λογοτέχνη (ιδεολογία –προβληματισμοί και κοινωνικοπολιτική κριτική–, εμπειρίες, βιώματα, ιδιοσυγκρασία).
Οι σύγχρονες Βιβλιοθήκες, ως παραδοσιακοί πολιτισμικοί φορείς, θέτουν ως βασική προτεραιότητα τη διάδοση της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς (κυρίως, διαμέσου της Λογοτεχνίας), αναδεικνύοντας μέσα από κάθε υπηρεσία και δράση τους την κοινή συνισταμένη ηθών, εθίμων και εν γένει, κουλτούρας των λαών. Με τον τρόπο αυτό, τα πολιτισμικά αγαθά κάθε λαού αποποιούνται του περιορισμένου εθνικού τους χαρακτήρα και απελευθερώνονται, αποκτώντας έτσι ένα διεθνές πρόσημο. Αυτή η έμφαση των Βιβλιοθηκών στην προβολή του πολιτισμού (κυρίως μέσα από τα βιβλία, ως κατεξοχήν «εθνικό αγαθό») αντικατοπτρίζεται συχνά και στο ιδιαίτερο σχήμα ορισμένων κτηρίων Βιβλιοθηκών (βλ. π.χ. τους ουρανοξύστες σε σχήμα ανοιχτού βιβλίου στη Bibliothèque Nationale de France ή La Tête Carrée, ένα τετράγωνο γλυπτό 30 μέτρων σε σχήμα αποκομμένης κεφαλής, που παραπέμπει στην ανθρώπινη λογική, στη βάση της Κεντρικής Βιβλιοθήκης στη Νίκαια της Γαλλίας). Αυτή η διάχυση και καλλιέργεια της «διαπολιτισμικής παιδείας» σε ένα ευρύτατο, παγκόσμιο κοινό, ως βασική πολιτική των βιβλιοθηκών, συμβάλλει παράλληλα και στη διατήρηση σχέσεων αλληλεγγύης και αρμονικής συνεργασίας μεταξύ των λαών.
Ένα βασικό μέσον για το ανωτέρω εγχείρημα συνιστά και η Λογοτεχνία, με την προσφορά ποικίλων έργων της όπου προβάλλονται κοινωνικές αξίες και η διαφορετικότητα αλλά και η σύμπνοια των λαών. Τα λογοτεχνικά έργα καθιστούν τους αναγνώστες «αυτόπτες μάρτυρες» σε έναν πλασματικό χρόνο, καθόσον αναγνωρίζουν εκεί στοιχεία του χαρακτήρα τους, αλλά και ιστορικά γεγονότα, κρίσεις (κοινωνικοπολιτικές και υγειονομικές), ήθη άλλων λαών, τόσο της σύγχρονης εποχής, όσο και προηγούμενων αιώνων. Με τον τρόπο αυτό, η Λογοτεχνία συμβάλλει στην ιστορική, πολιτισμική, κοινωνική, μουσική και γενικότερα, πολύπλευρη παιδεία των αναγνωστών.
Οι Βιβλιοθήκες προβάλλουν αυτό το πολυσχιδές έργο της Λογοτεχνίας μέσα από τις υπηρεσίες τους (ανάπτυξη και λειτουργία ειδικών τομέων Λογοτεχνίας με διάκριση στην Παιδική, Εφηβική, Παγκόσμια Λογοτεχνία κ.ά., ειδική ταξινόμηση κλπ). Αλλά και μέσα από διάφορες δράσεις, όπως: κριτική παρουσίαση έργου ενός προσκεκλημένου λογοτέχνη στον χώρο τους, διαλέξεις, δράσεις Φιλαναγνωσίας, Λέσχες Ανάγνωσης, Ημερίδες ποίησης και πεζογραφίας, προβολές κινηματογραφικών ή τηλεοπτικών αποδόσεων έργων της διεθνούς λογοτεχνικής παραγωγής, θεατρικές παραστάσεις βασισμένες σε έργα καταξιωμένων λογοτεχνών κ.ά.
Συμπερασματικά, η ανωτέρω πολυσχιδής και ιδιαίτερα σημαντική πολιτική των Βιβλιοθηκών (που ανταποκρίνονται πλήρως στον πολιτισμικό τους χαρακτήρα) συμβάλλει ουσιαστικά στην ανάδειξη του πολύπλευρου ρόλου της Λογοτεχνίας και στην εξέλιξη του ιστορικο-κοινωνικού γίγνεσθαι.
