Η ιαματική χάρη της Ευκάλυπτης
Η ΕΥΚΑΛΥΠΤΗ
Η Ευκάλυπτη ζούσε στα δάση.
Είχε ξεφύγει
σε ηλικία ανήλικη
από το παρτέρι με τ’ άλλα
καλλωπιστικά φυτά.
Μια μέρα που την πότιζαν οξέα
για δυναμωτικά, ένιωσε
στα πόδια της ν’ ανοίγει το δέρμα
η φλούδα της να σκάει
στα πλευρά
οι γεωπόνοι είκαζαν πώς ήταν
έγκαυμα
δεν πρόσεξαν τα νεογέννητα φτερά.
Μετά, στο πρόσωπό της
παρατηρήθηκε η μετάλλαξη.
Την τύλιξαν με τουλπάνια
εμποτισμένα
να μπολιάσει, είπαν, με πειθαρχία
όμως ή θεραπεία μάταιη.
Οι ρόζοι γίναν μάτια
είδανε πέρα από τα σύρματα
στο στόμα σχηματίστηκε σάρκα
αντιμίλησε στην οικογένεια
αμφισβήτησε όλα τα ποώδη
την ορτανσία, τα καλοκουρεμένα πάρκα.
Έφυγε μια νύχτα πνιγηρή
η κεκαλυμμένη
με μια ομορφιά πρωτόγνωρη.
Στα δάση αλλάζει, όποτε θέλει, τη μορφή.
Η ανάσα της λένε πώς θεραπεύει.
Η Ευκάλυπτη, είναι η μορφή που πρωταγωνιστεί στο ποίημα της Σοφίας Περδίκη, το οποίο βρίσκεται στην πρώτη ποιητική της συλλογή Το Αιώνιο Αίνιγμα, που κυκλοφόρησε το 2020 από τις εκδόσεις Κίχλη. Η γυναικεία μορφή, προικισμένη με τη δύναμη της δημιουργίας, μια δύναμη που ενθαρρύνει και ενισχύει την αμφισβήτηση των καθιερωμένων στάσεων και συμπεριφορών και οδηγεί σε μια προσωπική περιπετειώδη αναζήτηση, μια γυναικεία μορφή με το χάρισμα της παραμυθίας και της θεραπείας.
Η μορφή αυτή σταδιακά ανακαλύπτει και αποδέχεται τα χαρακτηριστικά της και τα χαρίσματά της, αντιστέκεται στην επιβαλλόμενη συμμόρφωση, αρνείται την ασφάλεια της ομοιομορφίας και ασκεί την τέχνη της θεραπείας. Ας υποθέσουμε ότι η Ευκάλυπτη είναι μια μεταφορά της τέχνης, μια δημιουργός- δέντρο, αψηφά τους δύσκολους καιρούς και ασκεί διακριτικά το φυσικό προορισμό της: σιγανά, ταπεινά και αθόρυβα να θεραπεύει, έστω για μια στιγμή, την ασχήμια και την ανισορροπία του κόσμου. Βλέπουμε γυναικείες μορφές σε αγαστή σύμπνοια με τη φύση, ονειρικά τοπία, με το φως της σελήνης ή του ήλιου να φωτίζει ένα εσωτερικό σύμπαν, όπου όλα τα στοιχεία του εναρμονίζονται και δημιουργούν την ατμόσφαιρα μιας φαντασιακής ιστορίας. Βλέπουμε πορτρέτα γυναικών, πορτρέτα επιθυμιών, διαθέσεων και βιωμάτων, που ξεπηδούν από της μνήμης το λαβύρινθο και λειτουργούν ως αντικατοπτρισμοί εικόνων από χαμένα παραμύθια, ως είδωλα αλλοτινών ηλικιών, που αίφνης δραπετεύουν από τα κρησφύγετα της λήθης. Η γυναίκα πρωταγωνιστεί άλλωστε τόσο στο εικαστικό όσο και στο λογοτεχνικό σύμπαν της Περδίκη. Το γυναικείο σώμα, ως σύμβολο ομορφιάς, γονιμότητας, ως φυσική δύναμη που μάχεται για τη συνέχιση της ζωής, γίνεται ένας καμβάς μέσα στον καμβά, όπου πάνω του χαράζονται ποικίλα συναισθήματα και αποχρώσεις συναισθημάτων με μια επιλεγμένη γκάμα χρωμάτων.
Το 2020 η ποιήτρια νικά τους δισταγμούς της και υπογράφει εκδοτικά την πρώτη ποιητική συλλογή. Το Αιώνιο Αίνιγμα. Η συλλογή αυτή δεν πέρασε διόλου απαρατήρητη. Τουναντίον πήρε τα βραβεία Πολυδούρη και Ζαν Μορεάς και συμμετείχε και στη βραχεία λίστα του περιοδικού Ο Αναγνώστης στην κατηγορία πρωτοεμφανιζόμενου ποιητή. Κριτικά σημειώματα γράφτηκαν από ποιητές και κριτικούς για το βιβλίο αυτό, το οποίο μας σύστησε μια ώριμη ποιητική φωνή, την Σοφία Περδίκη, μια δημιουργό με το χάρισμα να βαδίζει με βήμα σταθερό σε δύο εξίσου απαιτητικές τέχνες και να ξεχωρίζει με τη διακριτή φωνή και το ύφος της και στις δύο. Οι δύο τέχνες αναπόφευκτα συνομιλούν και η συνομιλία αυτή είναι ευδιάκριτη στην ποίησή της θεματολογικά και τεχνικά. Η μία τέχνη τροφοδοτεί την άλλη και η γλώσσα των χρωμάτων, της φαντασίας και των σχημάτων απελευθερώνει ασυνείδητα δημιουργικές δυνάμεις και στο πεδίο του λόγου, λέξεις και στίχους που ολισθαίνουν από την παντοδύναμη εποπτεία του νου κι επομένως ανοίγουν διόδους για μια διαφορετική ιαματική θέαση της πραγματικότητας. Η γραφή της Σοφίας είναι απαιτητική, μεταφέρει τις εντυπώσεις, τα ερωτήματα για το αιώνιο αίνιγμα της ύπαρξης, μέσα σε ένα κόσμο που, ενώ από τη μια ορίζει την ευδαιμονία του καταναλωτικά και τεχνολογικά, την ίδια στιγμή παραδίδεται αυτοκαταστροφικά στη φθορά και τη διάλυσή του, ένα αίνιγμα που αντιστέκεται στις έτοιμες ισοπεδωτικές λύσεις, ακολουθεί το φυσικό κύκλο των εποχών από το έαρ μέχρι τον χειμώνα, παραμένοντας κάθε φορά αναπάντητο.
Ο νους και οι αισθήσεις σε πλήρη εγρήγορση προσλαμβάνουν τις ποικίλες εκφάνσεις και διαθέσεις της καθημερινότητας και η γλώσσα της ποίησης τις ανασυνθέτει δημιουργικά, αναζητώντας τις κρυμμένες δυνάμεις και δυνατότητες του έλλογου όντος να κατανοήσει το ρόλο του στο μυστηριώδες έργο της ύπαρξης. Η ποιήτρια δημιουργεί, συνδυάζοντας την οπτική του άγνωστου ατομικού εαυτού με εκείνη του κοινωνικού και πολιτικού εαυτού, ποθώντας να κρατήσει ζωντανά κάποια θραύσματα ελπίδας, καθώς απειλητικά φαινόμενα και γεγονότα μας περιβάλλουν, έχοντας επίγνωση πόσο Δύσκολο τοκετό θα έχει το θαύμα.
Μία συνείδηση σε εγρήγορση παρατηρεί του ψυχισμού τις ενορμήσεις, τις φαντασιώσεις και τις αναταράξεις, τις ανασύρει, καθαρίζοντας τις περιττές ερμηνευτικές προσμείξεις, αφήνοντας το βίωμα σε όλη του την ένταση αδιαμεσολάβητα να φανεί και να μιλήσει. Μικρές αφηγήσεις γεγονότων ανακαλούνται μέσω της μνήμης, αλλά όταν φτάνουν στο χαρτί έχουν αποπροσωποποιηθεί, δεν εκτίθενται εν θερμώ, φιλτράρονται μέσω της γραφής τα πραγματολογικά στοιχεία και μένει μόνο το απόσταγμα της εμπειρίας. Το ποιητικό υποκείμενο δεν αποσιωπά τις δυνάμεις καταστροφής ούτε τα ρήγματα που αυτές έχουν προκαλέσει στο συνειδησιακό πεδίο, καθώς επιλεγμένα ίχνη του αποτυπώνονται στο λευκό χαρτί. Ο έρωτας, η ερωτική πράξη διεκδικεί πρωταγωνιστικό ρόλο στα κείμενα της συλλογής ως η ποθητή επανάσταση, ως η επώδυνη μαθητεία στο φαινόμενο της ζωής κι ας εμπεριέχει εν τη γενέσει του την αναπότρεπτη φθορά και την απώλεια. Ο υπαρξιακός χαρακτήρας της πρώτης αυτής συλλογής ενισχύεται και από την παρουσία ποιημάτων, όπου παρακολουθούμε την περιπετειώδη πορεία προς τη συνειδητοποίηση της δημιουργικής δύναμης που κρύβεται μέσα σε κάθε θηλυκή αρχή, τη διάθεσή της να επιτύχει την εσωτερική μεταμόρφωση, με πρώτο οδηγό τη φαντασία και το όνειρο. Χωρίς να καταφεύγει σε συνθηματολογικές και καταγγελτικές διατυπώσεις η ποιήτρια επισημαίνει μέσα από μια γραφή σωματική και ερωτική τον χρόνιο εγκλεισμό και αυτοεγκλωβισμό της θηλυκότητας μέσα στους περιορισμούς και τις προκαταλήψεις των κοινωνικών ρόλων, μέσα στη νοσηρή σύνδεση του έρωτα και της αγάπης με την κτητικότητα, την υποταγή και την άσκηση ελέγχου και εξουσίας. Ο λόγος της πλούσιος αλλά λιτός, αποφεύγει την εκζήτηση και τον εντυπωσιασμό, αξιοποιεί εύστοχα τις ηχητικές και μουσικές δυνατότητες της γλώσσας.
Συλλαβίζοντας τον Ίμερο
Μια δεύτερη νεόκοπη συλλογή με 42 χαϊκού Συλλαβίζοντας τον Ίμερο, 2023 από τις εκδόσεις Γερμανός έρχεται να ενισχύσει την αρχική διαπίστωση για την μεστή και ώριμη ποιητική γραφή της Περδίκη. Σ΄ αυτή τη δεύτερη ποιητική συλλογή μεταβαίνουμε σε μινιατούρες γραφής, σε μικρά θραύσματα λόγου με αυτοτέλεια, ακεραιότητα και δύναμη. Τα χαϊκού της Σοφίας έρχονται να αναδείξουν αισθήσεις και αισθήματα, έρχονται να μας ψιθυρίσουν αργά, καθαρά, να μας συλλαβίσουν τρυφερά τη μαγεία του ίμερου, την ιερότητα του ερωτικού πόθου μέσα από τη θεραπευτική δύναμη και ενέργεια της ποίησης, που καθαρίζει τη σκέψη μας από τα πλήγματα της ευτέλειας, της ασχήμιας και της εκμετάλλευσης με την οποία αντιμετωπίζεται στον σύγχρονο κόσμο ο έρωτας και ο πόθος. Μέσα σ’ αυτά τα εξ ορισμού πειθαρχημένα τρίστιχα κυκλοφορούν εικόνες, με έντονα χρώματα, κίνηση, δράση και ενέργεια, καθώς γίνονται πράξη, ζωντανεύουν μικρά ονειρικά θαύματα, στο συμπυκνωμένο χρόνο μιας στιγμής, καθώς λεπτομέρειες φωτίζονται κι αναδεικνύονται, ενώ οι αισθήσεις όλες ανθοφορούν. Το σώμα πρωταγωνιστεί, πλάθεται, αποδομείται, μέρη του σώματος ιχνογραφούνται, μέσα από τις λέξεις και αυτονομούνται σαν σε πίνακα ζωγραφικής, αναδεικνύονται οι σκιές, οι ήχοι, οι κινήσεις, οι ανάσες συλλαβίζονται από τους αγέρηδες, παίρνουν χρώμα, φωτίζονται, γίνονται εντέλει ακόμη και δώρο αναίμακτης θυσίας.
Θα κοινωνήσω
Με σταγόνες φράσεων
Που με δροσίζουν
Τα ποιήματα της Σοφίας Περδίκη, μαζί με τους πίνακες της ελπίζω να επιδράσουν πάνω μας ιαματικά σαν την ανάσα της Ευκάλυπτης, λένε πως θεραπεύει. Εγώ, προσωπικά, τους πιστεύω.
